Mięczaki w polskiej Czerwonej Księdze

Poprzedni wpis dotyczył opisanych przez Petera Glöera gatunków nowych dla nauki. Tym razem chciałbym wahadło przesunąć na drugi biegun i przedstawić te gatunki, które nauka poznała już (przynajmniej opisała) i umieszczone zostały w Polskiej Czerwonej Księdze Ginących Gatunków Zwierząt. Jej elektroniczna wersja, obejmująca bezkręgowce występujące w Polsce, dostępna jest na stronie Instytutu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk w Krakowie. Gorąco polecam, choćby z tego powodu, że każdy gatunek został szczegółowo opisany i zdiagnozowany pod kątem zagrożeń.

Publikacja, redagowana przez Głowacińskiego i Nowackiego, opiera się na pracach najwybitniejszych polskich naukowców, a poszczególne gatunki mięczaków zostały opracowane przez prof. Piechockiego, prof. Pokryszko, i prof. Wiktora.

Polska Czerwona Księga opisuje 30 gatunków mięczaków, z czego 7 przypada na małże, a 23 na ślimaki. Zatem polska Czerwona Księga nie jest tożsama z ochrona prawną gatunków, bowiem ochroną gatunkową objęte są m.in. ślimaki, których nie ma w polskiej Czerwonej Księdze (np. błotniarka otułka Myxas glutinosa czy zatoczek łamliwy Anisus vorticulus). W wolnej chwili można więc przeanalizować przedstawione wykazy i postarać się zapamiętać, aby gdy zacznie się dogodny sezon do wyjść w teren, być bogatszym o wiedzę z zakresu ochrony przyrody.

Tak się przedstawia lista mięczaków, które zostały omówione w polskiej Czerwonej Księdze, do której odsyłam.

Ślimaki Gastropoda

Moitessieridae

Nipozorka ojcowska Falniowskia neglectissima (Falniowski et Šteffek, 1989) CR

Valvatidae

Zawójka rzeczna Borysthenia naticina (Menke, 1845) CR

Hydrobiidae

Namułek pospolity Lithoglyphus naticoides (C. Pfeiffer, 1828) EN

Planorbidae

Zatoczek gruby Gyraulus acronicus (Férussac, 1807) EN

Vertiginidae

Poczwarówka kolumienka Columella columella (Martens, 1830) CR

Poczwarówka zębata Truncatellina claustralis (Gredler, 1856) CR

Poczwarówka zwężona Vertigo angustior Jeffreys, 1830 EN

Poczwarówka północna Vertigo arctica (Wallenberg, 1858) CR

Poczwarówka jajowata Vertigo moulinsiana (Dupuy, 1849) CR

Orculidae

Poczwarówka pagoda Pagodulina pagodula (Des Moulins, 1830) CR

Chondrinidae

Poczwarówka pagórkowa Granaria frumentum (Draparnaud, 1801) CR

Pupillidae

Poczwarówka górska Pupilla alpicola (Charpentier, 1837) CR

Zonitidae

Szklarka podziemna Oxychilus inopinatus (Uličny, 1887) EN

Clausiliidae

Świdrzyk łamliwy Balea perversa (Linnaeus, 1758) CR

Świdrzyk ozdobny Charpentieria ornata (Rossmässler, 1836) CR

Świdrzyk śląski Cochlodina costata (C. Pfeiffer, 1828) EX

Świdrzyk kasztanowaty Macrogastra badia (C. Pfeiffer, 1828) CR

Świdrzyk siedmiogrodzki Vestia elata (Rossmässler, 1836) EN

Helicidae

Ślimak tatrzański Chilostoma cingulellum (Rossmässler, 1837) CR

Ślimak Rossmässlera Chilostoma rossmaessleri (L. Pfeiffer, 1842) CR

Ślimak obrzeżony Helicodonta obvoluta (O.F. Müller, 1774) CR

Ślimak żeberkowany Helicopsis striata (O.F. Müller, 1774) EN

Ślimak żółtawy Helix lutescens Rossmässler, 1837 LR

Małże Bivalvia

Sphaeriidae

Groszkówka głębinowa Pisidium conventus Clessin, 1877 VU

Groszkówka Pisidium tenuilineatum Stelfox, 1918 LR

Gałeczka żeberkowana Sphaerium solidum (Normand, 1844) EN

Unionoida

Margaritiferidae

Skójka perłorodna Margaritifera margaritifera (Linneaus, 1758) EX

Unionidae

Szczeżuja wielka Anodonta cygnea (Linnaeus, 1758) EN

Szczeżuja spłaszczona Pseudanodonta complanata (Rossmässler, 1835) EN

Skójka grubo skorupowa Unio crassus Philipsson, 1788 EN

Przyjęte przez polską Czerwoną Księgę za IUCN kategorie:

Ex – gatunek wymarły (Extinct) lub prawdopodobnie wymarły Ex?

Cr – gatunek krytycznie zagrożony wymarciem (Critically Endangered)

En – gatunek zagrożony wymarciem (Endangered)

Vu – gatunek narażony, wysokiego ryzyka (Vulnerable)

Lr – gatunek niższego ryzyka (Lower Risk)

Nt – gatunek bliski zagrożenia (Near Threatened)

Lc – gatunek najmniejszej troski (Least Concern)